Op woensdag 5 februari vindt het debat plaats over regio’s en grensoverschrijdende samenwerking. De Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK) vertegenwoordigt ruim 4.000 dorpsorganisaties en dorpshuizen, waar talloze vrijwilligers zich inzetten voor vitale gemeenschappen.
Dorpsbewoners en hun organisaties krijgen voorlopig geen actieve rol in de aanpak van het Nationaal Programma Vitale Regio’s (NPVR). Het Elke Regio Telt-rapport ging over problemen die voor veel dorpsbewoners herkenbaar zijn. Het ging over de verschraling van voorzieningen en het gebrek aan aandacht van de overheid voor regio’s buiten de grote steden en de mensen die er wonen. Maar ook over de oplossingen die vanuit de samenleving ontstaan. En hoe belangrijk het is om bewoners actiever te betrekken bij beleidsvorming.
In de huidige invulling van “Elke Regio Telt” blijft daar weinig van over. Het richt zich voornamelijk op overheden, terwijl de stem van gemeenschappen in de praktijk grotendeels wordt genegeerd. Dit ondermijnt niet alleen de effectiviteit van het beleid, maar ook het vertrouwen van dorpsbewoners in de overheid. Zij lopen vaak tegen beleid van de gemeente, provincie en Rijksoverheid aan. Zij zijn deels afgehaakt op die overheid. Hun problemen staan centraal in het Elke Regio Telt-rapport. Zij hebben zelfs ideeën over oplossingen. Maar ze worden nu buitenspel gezet en praten veel te weinig mee.
Het ontbreekt aan middelen en erkenning voor de rol die gemeenschappen spelen in regionale ontwikkeling. Gemeenschappen kunnen draagvlak creëren, knelpunten signaleren en initiatieven ontwikkelen die aansluiten op de behoeften van bewoners. Daarom moet het beleid verder gaan dan mooie woorden. Dorpsgemeenschappen moeten een vaste plek krijgen bij het toetsen van beleid, in de regionale allianties en in de uitvoering van het NPVR.
Onze oproep: Geef dorpsgemeenschappen een actieve rol in het NPVR én bij het vernieuwen van de beleids- en investeringslogica.
Dit kan concreet worden gemaakt door:
- Een vaste plek voor bewonersorganisaties bij de toetsing van beleid. Beleids- en investeringslogica moeten beter aansluiten op de realiteit van dorpen en kleine kernen. Dorpsbewoners ondervinden dagelijks de gevolgen van regelgeving en moeten daarom structureel meedenken over de impact ervan. Het Kabinet gaat nu kijken naar het invoeren van een Plattelandstoets. Als LVKK zijn wij hier al langer mee bezig en willen wij er dus over meepraten.
- Structurele verankering van provinciale verenigingen van kleine kernen in de regionale allianties. In eerdere regiodialogen was er te weinig aandacht voor de stem van gemeenschappen. Dit moet anders in de nog te vormen regionale allianties. Zodat bewoners daadwerkelijk invloed hebben op de besluitvorming en uitvoering. De provinciale verenigingen van kleine kernen kunnen deze rol goed invullen.
- De aanstelling van een bewonerstrekker in iedere NPVR-regio. De lokale overheden en de Rijksoverheid krijgen in iedere NPVR-regio een trekker om het proces aan te jagen. Maar deze positie ontbreekt voor bewoners. Een trekker voor bewoners is echter essentieel om betrokkenheid te stimuleren en te zorgen dat hun stem wordt gehoord in het Plan voor de Regio. Zeker nu het NPVR nauwelijks middelen krijgt, is het belangrijk om optimaal gebruik te maken van de kracht van de samenleving. Zij moeten dan wel actief worden benaderd.
Het ministerie en lokale overheden praten nu vooral met elkaar, maar laten de gemeenschappen links liggen. Dit kan niet langer zo doorgaan. Actieve bewoners van dorpsgemeenschappen zijn geen bijkomstigheid, maar de ruggengraat van een leefbare regio. Daarom moet Elke Regio Telt meer zijn dan een slogan – het moet een aanpak worden waarin bewoners daadwerkelijk meetellen.
Maarten Koreman
Coördinator beleid – mkoreman@lvkk.nl / 0657680670
Over de LVKK
De Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK) is een samenwerkingsverband van 10 provinciale verenigingen voor kleine kernen en dorpshuizen. Wij ondersteunen via onze leden, met expertise op maat, ruim 4000 dorps- en dorpshuisorganisaties in Nederland en vele lokale burgerinitiatieven. Kijk voor meer informatie op www.lvkk.nl en www.dorpshuizen.nl