Eind februari 2025 vierde de BOKD (provinciale vereniging voor Drenthe) een halve eeuw aan dorpskracht — een bijzonder moment van trots, terugblik en toekomstvisie. Ter gelegenheid van dit jubileum sprak de LVKK met twee bevlogen BOKD’ers: Mariska Nauta en Lieneke Elzing. Hoe hebben zij dit feest ervaren? En hoe kijken zij vooruit naar de rol van de BOKD in de komende jaren?
50 jaar BOKD, een bijzondere mijlpaal! Hoe hebben jullie dit jubileum ervaren?
BOKD: “Het was een heel mooi feest. Een jubileum is hét moment om terug te kijken, stil te staan bij waar we voor staan en wat we doen. Sommige dingen zijn in al die jaren onveranderd gebleven: niets doen is geen optie. Het blijft belangrijk te benadrukken dat inwoners echt wel weten waar ze het over hebben en dat hun kracht niet verloren mag gaan. Tegelijkertijd zien we ook veranderingen: inwoners worden serieuzer genomen als gesprekspartner door gemeenten en provincies. Er is aandacht voor participatie en burgerberaden, maar de vraag is: lukt het echt om mensen zelf aan het roer te zetten?”
Wat maakt de werkwijze van BOKD zo bijzonder?
BOKD: “De kracht van BOKD is dat we van onderop werken. Wij staan naast de inwoners, niet erboven. Het zit in de vezels van onze organisatie om eerst in gesprek te gaan en vanuit de dorpen zelf vragen op te halen. Elk dorp is anders en vraagt om maatwerk. Sommige dorpen hebben veel ondersteuning nodig, anderen zoeken vooral een sparringpartner. Wat werkt voor jullie? Wat past bij jullie dorp? Dat is altijd de insteek. Mooiste voorbeeld is wel dat als je zo’n proces met een dorp in gang zet, dat je de mensen erbij betrekt en het dorp ook echt in de lead laat. Dat het blijkt dat dat heel goed en soepel werkt. Dat dat dan ook gezien wordt door een gemeente, dat is echt de kers op de taart. Dat is al 50 jaar zo. Er worden altijd hele mooie woorden gebezigd in gemeenteland en provincieland, zoals inclusie, laaggeletterdheid, participatie en sociale cohesie. Maar in dorpsvisies komen deze woorden niet voor. We spreken elkaars taal niet altijd. BOKD spreekt wél de taal van de dorpen. Dat maakt het verschil.”
Een van de projecten waar jullie aan werken is de DorpsKrachtScan. Kunnen jullie uitleggen wat dit inhoudt?
“De DorpsKrachtScan helpt dorpen om samen te kijken naar wat hen écht sterk maakt en waar kansen liggen. Het is geen ingewikkeld proces, maar een praktische en inspirerende aanpak. We organiseren drie avonden waarin inwoners samen in gesprek gaan. De eerste avond draait om de kracht van het dorp: waar ben je trots op? De tweede avond kijken we naar uitdagingen, bijvoorbeeld op het gebied van wonen, zorg of duurzaamheid. Op de derde avond werken we aan een concreet actieplan. Het mooie is dat dorpen zich hier zelf voor hebben aangemeld. We mogen uiteindelijk met 13 dorpen aan de slag. We zitten dan echt met de inwoners zelf aan tafel.”
Wat levert de DorpsKrachtScan dorpen op?
BOKD: “Het geeft nieuwe inzichten: waar ligt de kracht van het dorp en welke kansen zijn er? Daarnaast versterkt het de samenwerking tussen inwoners en organisaties. Uiteindelijk gaat het om concrete resultaten. Het is goed om als dorp af en toe in de spiegel te kijken. Vrijwilligers vinden wordt moeilijker, dorpsstructuren veranderen, en er komen nieuwe bewoners bij. Hoe organiseer je dat samen? Wat wij als BOKD daaraan toevoegen, is de kennis uit ons netwerk en de landelijke inzichten via de LVKK.”
Hoe zien jullie de toekomst van BOKD en de dorpen in Drenthe?
BOKD: “De uitdagingen blijven. De thema’s zijn deels hetzelfde: hoe houden we dorpen leefbaar en verbonden? Maar de manier waarop verandert. Er liggen steeds meer verantwoordelijkheden bij dorpen zelf, zoals woningbouw, ouderenzorg en mobiliteit. De vraag is niet óf we iets moeten veranderen, maar hóe we dat het beste doen. Wij blijven dorpen helpen hun kracht te ontdekken en te benutten. Elk dorp heeft kracht, soms moet je het alleen even samen opnieuw ontdekken.”
De BOKD is een van de twaalf provinciale verenigingen voor dorpen en dorpshuizen in Nederland en is aangesloten bij de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK). De LVKK fungeert als overkoepelende organisatie en behartigt op landelijk niveau de belangen van dorpsgemeenschappen, terwijl de BOKD dit specifiek voor Drenthe doet. Binnen de LVKK werken de aangesloten provinciale verenigingen, waaronder de BOKD, samen om kennis en ervaringen uit te wisselen, gezamenlijke standpunten te formuleren en de stem van dorpen en dorpshuizen op de landelijke agenda te zetten.
